ارزیابی مقاومت به خشکی در نژادهای بومی گندم نان با استفاده از خصوصیات مورفولوژی، فیزیولوژی و بیوشیمیایی.

به منظور بررسی تنوع ژنتیکی 19 ژنوتیپ مختلف گندم نان، تحقیق حاضر در سال زراعی 1391- 1390 در مزرعه تحقیقاتی و آزمایشگاه تنش های محیطی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه رازی اجرا شد. ارزیابی صفات زراعی و مورفولوژی و مقاومت به خشکی بر اساس طرح آزمایشی بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در دو شرایط دیم و آبی انجام شد و تنوع ژنتیکی در صفات زراعی، فیزیولوژی، مورفولوژی و بیوشیمیایی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که بین دو شرایط دیم و آبی تفاوت معنی دار از نظر خصوصیات مورد بررسی وجود دارد. نتایج مقایسات میانگین ها نشان داد که عملکرد دانه و بیولوژیک، شاخص برداشت، وزن هزار دانه و تعداد سنبله در متر مربع در محیط آبی به طور معنی داری بیشتر از محیط دیم بود. غلظت دی اکسید کربن اتاقک روزنه، هدایت روزنه ای، سرعت فتوسنتز و حداکثر عملکرد کوانتومی فتوسیستم ii در محیط آبی بیشتر از محیط دیم بود. اما فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدان پراکسیداز و کاتالاز در محیط دیم به طور معنی داری بیشتر از محیط آبی بود. بر اساس نتایج همبستگی بین شاخص های مقاومت به خشکی و عملکرد در دو شرایط آبی و دیم شاخص های gmp و ssi جهت انتخاب ژنوتیپ های برتر در هر دو شرایط مناسب تر بودند. بررسی تجزیه به مولفه های اصلی نشان داد، مولفه اول 38/62 درصد و مولفه دوم 31/35 درصد از واریانس کل را توجیه می کند. تجزیه خوشه ای با استفاده از روش ward، بر مبنای عملکرد و اجزای عملکرد، خصوصیات مورفولوژی، فیزیولوژی و فنولوژی، ژنوتیپ ها را در چهار گروه جداگانه قرار داد. گروه بندی حاصله به وسیله تجزیه تابع تشخیص مورد تایید قرار گرفت. بر اساس نمودار بای پلات ژنوتیپ های 1 و 8 در هر دو شرایط و ژنوتیپ 19 در شرایط دیم مناسب بودند.